Kamienie milowe rozwoju
Sprawdź czy Twoje Dziecko rozwija się prawidłowo – poznaj „CZERWONE FLAGI rozwoju”
Kamienie milowe to umiejętności, które większość prawidłowo rozwijających się dzieci osiąga w danym momencie/miesiącu życia. Służą one pediatrom, aby zwrócić ich uwagę i otoczyć większą troską te dzieci, które z jakiegoś powodu pozostają w tyle za swoimi rówieśnikami.
W tym artykule chciałbym przedstawić Wam tzw. „CZERWONE FLAGI” rozwoju – To takie Kamienie milowe, które dziecko musi osiągnąć w odpowiednim czasie. Jeśli tak się nie stanie powinno zostać skierowane do specjalisty.
Wprawny pediatra ocenia 5 najważniejszych sfer rozwoju dziecka:
- Motorykę dużą
- Motorykę małą
- Rozwój mowy-języka
- Funkcje poznawcze
- Funkcje społeczno-emocjonalne
Każde dziecko ma swoją unikalną ścieżkę rozwoju – poniższe zestawienie ma posłużyć, aby zaalarmować Ciebie i Twojego Pediatrę. Jeśli w danym wieku Twoje dziecko nie osiągnęło którejś z umiejętności jest to znak, że trzeba podjąć odpowiednie kroki, by pomóc lub delikatnie wesprzeć rozwój Twojego dziecka.
Dlatego poniżej zestawiłem MINIMALNE umiejętności dla danego wieku dziecka
Jeśli tych umiejętności nie posiada Twoje dziecko -> ZGŁOŚ SIĘ DO PEDIATRY!
NOWORODEK – 0-1 miesiąc życia
DUŻA MOTORYKA
- Dodatni odruch Moro – czyli dziecko powinno pod wpływem gwałtownego ruchu, nagłego hałasu lub ostrego dźwięku -> energicznie wyprostować rączki i nóżki, odchylić głowę do tyłu, a po chwili zacisnąć pięści i powoli przybliżyć rączki wykonując ruch objęcia klatki piersiowej. Ten odruch zanika do 6 miesiąca życia. [0-6 m.ż]
- Dodatni odruch podparcia – trzymając dziecko w pozycji pionowej po oparciu nóżek o podłoże dziecko powinno napiąć mięśnie nóżek (równocześnie zginacze, jak i prostowniki) podpierając tym samym opadający tułów. [0-2 m.ż.]
- Zgięciowa pozycja ciała – Gdy dziecko leży na plecach z głową zadartą do góry jego rączki i nóżki powinny być wyraźnie i symetrycznie zgięte w stawach. [0-3 m.ż.]
FOTO. Noe 4 tygodnie – pozycja zgięciowa
MAŁA MOTORYKA
- Odruch chwytny – jeśli uciśniemy delikatnie dłoń -> dziecko powinno zacisnąć paluszki i kciuk; odruch występuje również w stopach po uciśnięciu poduszeczek w okolicach palców nóżek.
[powinien zaniknąć w kończynach górnych po 4. miesiąca życia, a kończynach dolnych po 12 miesiącach]
MOWA-JĘZYK
- Odruch szukania i ssania – po podrażnieniu kącika ust dziecko powinno otworzyć usta, wysunąć język i odwrócić głowę w kierunku bodźca, a następnie po złapaniu palca lub piersi wykonać ruchy ssące – ten odruch najlepiej zaobserwować w czasie karmienia dziecka piersią. [0-3 m.ż.]
- Dziecko zwraca się w stronę dźwięku – dziecko najbardziej reaguje na głos mamy. Zna go już od poczęcia. Spokojne, aktywne dziecko powinno odwracać swoją głowę po usłyszeniu głosu mamy. [0-3 m.ż.]
- Wydaje różne okrzyki – dziecko powinno płakać – w ten sposób komunikuje się z nami. Zbyt spokojne dziecko, nie manifestujące swojego głodu, powinno zwrócić naszą czujność. [0-3 m.ż.]
FUNKCJE POZNAWCZE
- odwraca się w kierunku twarzy rodzica – akomodacja oczu dziecka, czyli zdolność patrzenia blisko i w dal, jeszcze nie jest dobrze wykształcona – noworodek widzi najlepiej w odległości około 25 cm. Dziecko preferuje twarz (szczególnie oczy), obiekty kontrastowe, a także wysoki głos mamy. [0-2 m.ż.]
FUNKCJE SPOŁECZNO EMOCJONALNE
- płacze, kiedy płaczę inne niemowlę – to pierwsza oznaka empatii
NIEMOWLĘ – 2 miesiąc życia
DUŻA MOTORYKA
- dziecko powinno unosić głowę do 45° w leżeniu na brzuchu [0,5-2 m.ż.]
MAŁA MOTORYKA
- powinno trzymać włożoną do ręki małą grzechotkę – chwyt może trwać kilka sekund, jednak powinien być na tyle silny by utrzymać niewielki przedmiot
MOWA-JĘZYK
- dziecko powinno wydawać nieartykułowane, gardłowe dźwięki – w tym wieku większość potrzeb dziecko dalej manifestuje głośnym płaczem, jednak oprócz tego powinny pojawić się również inne dźwięki nie związane z samym rozdrażnieniem dziecka np. z powodu głodu. [0-3 m.ż.]
FUNKCJE POZNAWCZE
- dziecko powinno wodzić wzrokiem w poziomie – utrzymywanie skupienia wzroku przez dłuższy czas będzie nie możliwe, jednak dziecko na kilka sekund powinno złapać kontakt wzrokowy z rodzicem lub skupić uwagę na kontrastowym przedmiocie lub rysunku.
FUNKCJE SPOŁECZNO EMOCJONALNE
- występują dłuższe okresy czuwania w ciągu dnia – tutaj nie ma żadnych norm i każde dziecko pod tym kontem jest indywidualne. Nas ma zaalarmować, jeśli dziecko przesypia całe noce i dnie, a budzi się tylko i wyłącznie na karmienie.
NIEMOWLĘ – 4 miesiąc życia
DUŻA MOTORYKA
- Dodatni objaw Szermierza – to inaczej odruch toniczny szyjny asymetryczny (ATOS) – aby go wywołać połóż dziecko na plecach, następnie delikatnie przekręć głowę w bok (w prawo lub w lewo) -> powinniście zaobserwować wyprostowanie rączki i nóżki, na które patrzy dziecko i zgięcie rączki i nóżki pozostających w tyle za potylicą. [1-3 m.ż.]
- Powinno unosić klatkę piersiową w leżeniu na brzuch [2,5-4 m.ż.]
MAŁA MOTORYKA
- Dziecko powinno składać dłonie w linii pośrodkowej ciała – tak jak do modlitwy, to przygotowanie do przekładania zabawki z jednej rączki do drugiej. [2,5-4 m.ż.]
- Dziecko leżąc na plecach powinno wyciągać wyprostowane ramiona w kierunku grzechotki, chwycić ją i przez chwilę przytrzymać [3m.ż.]
MOWA-JĘZYK
- Powinno gruchać, czyli wypowiadać pierwsze artykułowane dźwięki „g-g, grrr, gruu” [2-4 m.ż]
FUNKCJE POZNAWCZE
- Powinno oglądać dłonie [0-3 m.ż.]
- Powinno badać otoczenie, rozglądać się wokoło i poszukiwać swojego rodzica [0-3 m.ż.]
- Powinno przewidywać czynności wykonywane o stałej porze [3 m.ż.]
FUNKCJE SPOŁECZNO EMOCJONALNE
- Powinno uspakajać się, gdy się do niego mówi lub bierze na ręce, [0-2 m.ż.] powinno samo uspakajać się przed snem [3 m.ż.]
- Powinno cieszyć się z kontaktu wzrokowego ze znaną osobą, szczególnie rodzicem [0-3 m.ż.]
- Dziecko powinno wyrażać podstawowe emocje: radość, złość, smutek, niepokój, zaskoczenie [0-3 m.ż.]
NIEMOWLĘ – 6 miesiąc życia
DUŻA MOTORYKA
- To czas, kiedy dziecko powinno już siedzieć z podparciem rękami z tyłu [3,5 – 5 m.ż.]
- powinny zanikać odruchy prymitywne takie jak: odruch ssania, szukania, Moro, odruch chwytny – zastępowane są one przez celowe działania naszego dziecka [4,5-6 m.ż.]
MAŁA MOTORYKA
- Zwróćmy uwagę jak dziecko trzyma przedmiot (klocek, gryzak). Powinno używać dwóch rodzajów chwytów:
- chwytu łokciowo-dłoniowego – dziecko całą dłonią chwytać klocek używając wszystkich palców, również 4-tego i 5-tego,
- chwytu promieniowo-dłoniowego – dziecko chwytać klocek używając kciuka oraz palca wskazującego i środkowego, w tym chwycie palec 4. i 5. Pozostają swobodnie.
- W zabawie dziecko powinno potrząsać grzechotką, przytrzymywać klocek obiema rączkami równocześnie, a także jest w stanie trzymać dwa klocki w dwóch rączkach równocześnie.
MOWA-JĘZYK
- W tym wieku dziecko powinno spontanicznie uśmiechać się – jest to tzw. „uśmiech społeczny”
- powinno patrzyć w kierunku osoby, która mówi do dziecka, a także wydawać dźwięki w odpowiedzi
FUNKCJE POZNAWCZE
- Dziecko powinno rozwiązywać problemy metodą prób i błędów
- powinno uderzać przedmiotami o siebie, a także szukać upuszczonego przedmiotu – dziecko powinno rozumieć podstawowe pojęcia trwałości przedmiotu, czyli… jeśli coś upadło to istnieje dalej tylko leży na ziemi, a nie zniknęło.
FUNKCJE SPOŁECZNO EMOCJONALNE
- dziecko powinno uśmiechać się w trakcie rozmowy oraz samo chcąc rozpocząć kontakt, powinno cieszyć się w czasie zabawy.
- Dziecko preferuje znajome osoby, powinno wchodzić w interakcję z innymi poprzez wyraz twarzy, kontakt wzrokowy, a także wykazuje zainteresowanie innymi niemowlętami (dalszy rozwój empatii)
NIEMOWLĘ – 9 miesiąc życia
DUŻA MOTORYKA
- W tym wieku koniecznie powinny występować odruchy posturalne, takie jak:
- odruch prostujący głowę, inaczej błędnikowo-optyczny – dziecko potrafi utrzymać głowę i linię oczu prostopadle do podłoża, gdy jest przechylane w różne strony
- odruch amfibii – dziecko może wykonywać niezależne ruchy rąk i nóg, niezależnie od położenia głowy.
- odruch śrubowy – po obrocie głowy w jedną stronę podąża cały tułów obracający się za nią
- Dziecko powinno przekręcać się w obie strony, z brzuszka na plecy i odwrotnie, a także powinno stabilnie siedzieć
MAŁA MOTORYKA
- W tym wieku dziecko powinno używać już bardziej zaawansowanych chwytów:
- chwytu promieniowo-palcowego – w tym chwycie bierze udział kciuk, palec wskazujący i środkowy bez udziału dłoni
- chwytu zagarniającego – palec wskazujący i środkowy zagarnia przedmioty do środka dłoni.
- Dziecko samo dotyka przedmioty wielkości płatka śniadaniowego
MOWA-JĘZYK
- Dziecko po powinno wskazywać lub przynajmniej popatrzyć na znane osoby lub przedmioty po ich nazwaniu np. mama, tata, lampa
- powinno zatrzymywać się, gdy usłyszy „nie” i wydawać dźwięki, żeby zwrócić na siebie uwagę
FUNKCJE POZNAWCZE
- dziecko dotykiem powinno poznawać, badać twarz rodzica
- zapytane, gdzie jest ulubiona zabawka, zaczyna jej szukać – to kolejny etap rozwój pojęcia trwałości przedmiotów
FUNKCJE SPOŁECZNO EMOCJONALNE
- wykazuje dobrze rozwinięte przywiązanie do rodzica
DZIECKO – 1 rok życia
DUŻA MOTORYKA
- powinno siadać
- powinno raczkować
- powinno podciągać się do pozycji stojącej
- powinno chodzić trzymane za jedną rękę
- powinno łapać toczącą się piłkę
MAŁA MOTORYKA
- powinno używać chwytu pęsetowego – dziecko chwytając mały przedmioto powinno używać tylko kciuka i palca wskazującego
- powinno spontanicznie puszczać klocek do kubka
- powinno trzymać butelkę
MOWA-JĘZYK
- powinno odwracać się wołane po imieniu i rozumieć rutynowe polecenia
- powinno celowo wokalizować lub gestykulować w celu kontroli zachowania innych osób, przyciąga uwagę poprzez ruchy ramion i nóg:
- jeśli prosi: sięga, wskazuje, pokazuje do góry
- jeśli czegoś nie chce: odpycha, odgina się
- powinno bierać udział w tzw. zabawie społecznej: naśladować klaskania, gest „pa-pa”
FUNKCJE POZNAWCZE
- powinno szukać ukrytych uprzedmiotów, na które dziecko wcześniej nie patrzyło – zapytajcie dziecko, gdzie jest ulubiona zabawka? Dziecko powinno się rozglądać szukając jej wkoło siebie.
- Powinno interesować się zabawkami uczącymi „przyczyny i skutku” – naciskać przycisk, aby zobaczyć coś pojawiającego się lub pociągać sznurek, aby usłyszeć dźwięk
- Dziecko powinno uczyć się metodą prób i błędów – nie zrażając się szybko przy tym.
FUNKCJE SPOŁECZNO EMOCJONALNE
- powinno bawić się w „a-kuku” – nauczone tej zabawy samo rozpoczyna przez nakrywanie głowy, naśladuje gesty typu kosi-kosi łapki
- powinno pokazywać, dawać przedmioty innym dzieciom, podziela wspólne przedmioty / pola uwagi z innymi – to dalszy etap rozwoju empatii.
DZIECKO – 18 miesiąc życia
DUŻA MOTORYKA
- dziecko powinno wstawać, samodzielnie chodzić – dziecko powinno chodzić na wąskiej podstawie stawiając nóżka za nóżką, pięta do palców.
- Powinno wchodzić i schodzić ze schodów trzymając się poręczy
MAŁA MOTORYKA
- Powinno ustawiać wieżę z kilku klocków – minimum to 2-3 klocki
- Powinno wkładać klocki odpowiednich kształtów do otworów – to zabawa może odbywać się na zasadzie prób i błędów.
- Powinno rysować ołówkiem w zaciśniętej pięści – kształty i rysunki nie mają znaczenia
- Powinno samo jeść palcami
MOWA-JĘZYK
- Powinno wykonywać 1-stopniowe polecenia – „podaj”, „pokaż”, „odłóż”
- W tym wieku dziecko powinno znać około 15 słów oraz wskazać 6 części ciała
- Powinno wykonywać gesty połączone z prośbami – poproszone powinno podawać przedmiot, powinno brać rękę opiekuna, aby wysunąć w kierunku przedmiotu, które chce
- Dziecko powinno jasno wyrażać swoje emocje: klaskać z podekscytowania, ściskać pluszowe zabawki (symbolicznie), potrząsa głową „nie”, jeśli czegoś nie chce
FUNKCJE POZNAWCZE
- Powinno w odpowiednim miejscu szukać ukrytych, schowanych przedmiotów, na które wcześniej nie patrzyło – np. lampy szuka na suficie, a swojego misia w łóżeczku.
- Powinno naśladować stosowanie rzeczywistych przyrządów – np. zamiatanie miotłą, uderzanie młotkiem, koszenie kosiarką
- Powinno używa przedmioty zgodnie z ich zastosowaniem – szczotkuje włosy szczotką, pcha samochodzik, jeździ kolejką
FUNKCJE SPOŁECZNO EMOCJONALNE
- Powinno naśladować rówieśników, pokazuje na przedmioty, domaga się uwagi
- Powinien posiadać przedmioty, które są dla niego szczególnie ważne – zabawki, przytulanki – używa je w celu uspokojenia się
- Powinien czasami miewać napady złości
DZIECKO – 2 rok życia
DUŻA MOTORYKA
- Dziecko w tym wieku powinno biegać, skakać, kopać, rzuca piłkę znad głowy na odległość ok. metra
- Powinno wchodzić po schodach krokiem dostawnym, bez poręczy
MAŁA MOTORYKA
- powinno naśladować rysowanie pionowych linii
- powinno budować wieże z 6 klocków ustawionych jeden na drugim
- powinno używać łyżki i pomagać przy ubieraniu się.
MOWA-JĘZYK
- powinno znać około 50 słów oraz zwroty składające się z dwóch słów – w tym wieku dziecko powinno mówić tylko wspomagając się gestykulacją
- powinno potwierdzać kiwaniem „tak”, przesyłać całusy, uspakajać „ciiii” i przybijać „piątkę”
- mowa dziecko powinna być w 50% zrozumiała przez obce osoby
FUNKCJE POZNAWCZE
- powinnno uczestniczyć w prostych zabawach z udawanymi przedmiotami – np. zabawkowa miotła, kubek dla siebie i dla lalki, pcha samochód udając, że sam jedzie
- powinno próbować sprawić, aby zabawki działały
FUNKCJE SPOŁECZNO EMOCJONALNE
- powinno bawić się równocześnie z innymi dziećmi – jest to tzw. zabawa równoległa – przy zabawie używa przy tym słów „nie”, „moje”, wskazuje na przedmioty, chcąc wyjaśnić własne „określenia”
- Powinno uzależniać swój wyraz twarzy od zachowania innych osób – powinien być smutny jeśli ktoś płacze, śmiać się gdy inni się śmieją – jest to tzw. odniesienie społeczne
DZIECKO – 3 rok życia
DUŻA MOTORYKA
- Powinno pedałować na rowerku trójkołowym
- Powinno schodzić po schodach krokiem dostawnym, bez poręczy
- Powinno wchodzić po schodach krokiem naprzemiennym, bez poręczy
MAŁA MOTORYKA
- Powinno kopiować linie poziome, kółka
- Powinno budować wieżę stawiając 10 klocków jeden na drugim
- Powinno używać dobrze łyżki i widelca, pić z otwartego kubka
- Powinno zdejmować skarpetki i buty, rozbierać się
- Powinno sygnalizować potrzebę oddanie moczu i stolca
MOWA-JĘZYK
- Powinno wykonywać 2-stopniowe polecenia
- Powinno składać zdania zbudowane z 3–4 wyrazów
- Powinno pytać: co, kto, gdzie, dlaczego?
- mowa powinna być zrozumiała w 75%
FUNKCJE POZNAWCZE
- powinno brać zabawy z udawaniem – bawić się kijem jako szczotką, lalka sama zjada klocki, wlewa paliwo do samochodu, daje jeść zabawkowemu konikowi
- powinien nazywać jeden kolor, liczyć dwa przedmioty, oddzielać kształty, składać układanki z 3–4 elementów, porównuje dwa przedmioty (mniejszy – większy)
FUNKCJE SPOŁECZNO EMOCJONALNE
- powinien inicjować kontakty z rówieśnikami, dzieli się z innymi
- powinien łatwo rozstawać się z opiekunami
- powinien rozumieć proste zasady, bawić się z odgrywaniem ról (w dom, w policję, w lekarza)
DZIECKO – 4 rok życia
DUŻA MOTORYKA
- dziecko powinno schodzić po schodach krokiem naprzemiennym, bez poręczy
- powinno podskakiwać
- powinno umieć iść do tyłu wzdłuż linii
MAŁA MOTORYKA
- powinno kopiować krzyżyki, rysować sylwetki osób składające się z 2–4 elementów
- powinno potrafić ciąć papier na pół
- powinno zakładać rzeczy bez guzików
- powinno sygnalizować potrzebę oddania moczu i stolca
MOWA-JĘZYK
- powinno wykonywać 3-stopniowe polecenia (np. pójdź do kuchni, otwórz lodówkę i przynieś mleko)
- powinno wypowiadać zdania złożone, relacjonować zdarzenia z przeszłości, odgrywać wymyślone role, uczestniczyć w grach słownych, dowcipach, potrafi żartować
FUNKCJE POZNAWCZE
- powinno znać pojęcie upływającego czasu
- powinno liczyć 4 przedmioty
- powinno rozumieć przeciwieństwa, generalizuje zasady przenosząc je z jednej zabawy do inne
FUNKCJE SPOŁECZNO EMOCJONALNE
- powinno uczestniczyć w bardziej skomplikowanych zabawach udawanych – powinno posiadać swojego superbohatera.
- Powinno posiadać preferowanych przyjaciół, członków rodziny
- Potrafi wyrażać współczucie dla rówieśników
DZIECKO – 5 rok życia
DUŻA MOTORYKA
- powinno utrzymywać równowagę na jednej nodze przez 10 s, robi przysiady, przeskakuje przedmioty, łapię piłkę.
MAŁA MOTORYKA
- dziecko powinno kopiować kwadraty, rysować sylwetki osób składające się z 10 elementów, kolorować pomiędzy liniami – w tym wieku dziecko powinno trzymać ołówek 3 palcami a nie całą ręką
- powinno dokładnie myć i wycierać ręce
MOWA-JĘZYK
- powinno przypominać sobie historię z przeszłości, opowiada mają fabułę, używa czasu przyszłego
- mowa powinna być zrozumiała w 100%
FUNKCJE POZNAWCZE
- powinno nazywać 4 kolory i liczyć 10 przedmiotów
- wykazuje gotowość do nauki czytania i pisania – m.in. pisze imię
FUNKCJE SPOŁECZNO EMOCJONALNE
|
No Comments